Tachografjest urządzeniem pomiarowym. Rejestruje na nośniku papierowym, albo cyfrowym prędkość poruszania się pojazdu, przebytą drogę, jak również czas przeznaczony na postoje i jazdę. Konieczność jego posiadania jest regulowana przepisami, które dotyczą pracy kierowców zawodowych i ma na celu skontrolowanie jej przebiegu.
Tachografy cyfrowe i analogowe
Najważniejszą różnicą pomiędzy różnymi rodzajami tachografów jest sposób, w jaki zapisują informacje. W praktyce można wyróżnić urządzenia analogowe, jak i cyfrowe. Pierwsze wyposażone są w specjalistyczny czujnik, który ma za zadanie liczyć ilości zębów koła wzorcowego umieszczonego na skrzyni biegów. Koło to obraca się w trakcie jazdy, a zliczane zęby widoczne są w okienku pomiarowym. Zapis dokonany przy pomocy rysika na nośniku papierowym zależny jest od prędkości obrotowej jaką osiągnął wał skrzyni biegów. Papierowe taśmy z zapisem nazywa się wykresówkami. Dzięki nim możliwe jest oczytanie, jak i analiza aktywności kierowcy w wybranych godzinach pracy.
Urządzenia cyfrowe oparte są o najbardziej nowoczesne technologie. W miejscu papierowej wykresówki i rysika pojawia się wyświetlacz i tachograficzna karta chipowa. Dzięki temu możliwe jest kontrolowanie zapisywanych informacji na bieżąco. Odczytanie zapisu z karty wymagać będzie specjalistycznego czytnika.
Urządzenie to wyposażone jest także w drukarkę, która pozwala stworzyć dokument papierowy potwierdzający zapisywane dane. Dużą zaletą tachografów cyfrowych jest wyposażenie tychże urządzeń w pamięć, dzięki której możliwe jest zapisywanie, jak i przechowywanie informacji przez rok. Poza tym modele cyfrowe są także lepiej zabezpieczone przed fałszerstwami.
Wykresówki i wydruki – zapis i analizowanie danych
Najważniejsze zadanie tachografu to wykonywanie pomiaru, jak i rejestrowanie uzyskanych informacji. Taką funkcję pełnią wszystkie tachografy. Bez względu na ich budowę, typ, czy sposób rejestrowania danych. Z uwagi na wykorzystywanie tychże informacji do kontroli, konieczne będzie właściwe zabezpieczenie danych przed możliwością dokonywania nieautoryzowanych zmian i przed manipulowaniem.
W wypadku wykresówek, jako metodę zabezpieczającą stosuje się woskowane taśmy papierowe, na których nie jest możliwe dokonanie ręcznego zapisu. Czynnik kontrolny to także czujnik otwierania pokrywy tachografu. Tachografy analogowe wyposażono w selektory, czyli przełączniki pozwalające na wybór rodzaju aktywności kierowcy.
W tachografie cyfrowym, poza możliwością odczytu zawartości na karcie chipowej, wykonywane są również specjalistyczne wydruki. Normy unijne narzucają sześć ich rodzajów. Podstawowy wydruk pokaże nam dzienną aktywność kierowców z karty tachografu i kierowcy, usterki i zdarzenia z karty kierowcy, a także z tachografu, przekroczenia prędkości, jak również dane techniczne dotyczące tachografu.
Legalizacja (sprawdzanie tachografu)
Obsługiwanie tachografów obwarowane jest różnymi zasadami, pośród których bardzo ważne jest okresowe sprawdzanie urządzenia, czyli tak zwana legalizacja. Podczas takiego przeglądu dostosowuje się pracę tachografu, jak również odczytuje zawarte na nim dane.
Kalibracja tachografu stosowanego w transporcie drogowym regulowana jest przepisami rozporządzenia Komisji nr 1360/2002 r. Pierwsza kalibracja tachografu cyfrowego musi być przeprowadzona w terminie maksymalnie do dwóch tygodni, począwszy od momentu rejestracji pojazdu. W trakcie wyżej wymienionego procesu następuje również personalizacja urządzenia, czyli wprowadzenie niezbędnych danych.
Później kalibrację należy przeprowadzać obowiązkowo co dwa lata, jak również zawsze w sytuacji wadliwego działania tachografu (zegar wskazuje na przykład niewłaściwą godzinę – powyżej 20 minut czasu UTC), czy jego uszkodzenia.
Innym powodem, dla którego konieczne będzie wykonanie kalibrowania tachografu będzie również zmiana rozmiaru ogumienia w pojeździe. Termin 14 dni przed odbyciem pierwszego transportu obowiązuje także w wypadku, gdy zmianie ulega numer rejestracyjny pojazdu (np. jest to wynik przejęcia pojazdu z leasingu). Podczas wyżej wspomnianej kalibracji wpisywany jest nowy numer rejestracyjny, ustawiany jest nowy czas, a także wszystkie konieczne parametry do właściwej pracy tachografu.
Dowodem przeprowadzenia kalibracji tachografu będzie tabliczka instalacyjna, jak i zabezpieczenie za pomocą plomby (łączy ona korpus skrzyni biegów z czujnikiem). Za kalibrację zapłacimy ok. 300 zł.